Saudade – Henk Swijnenburg

Je bent hier:
← All Topics

 

Dit is de Saudade. Een oud modelzeilboot ontworpen door Hegi/Graupner in de jaren 80. Er is zijn niet veel gegevens op internet van dit model te vinden. De originele boot heeft met een Duits team in 1973 samen met de Rubin en de Carina III meegedaan aan de Admiral’s Cup en als team gewonnen.

Met het model heb ik twee jaar geleden al een keer gezeild en ik was verrast over de goede zeileigenschappen van de boot.

Het model, dat ik al een aantal jaren geleden gekregen heb, is wat aan de stoffige kant en wat kleurloos in de aankleding. En de zeilen hebben duidelijk geleden van de jaren opslag. Ik heb besloten om daar wat verandering in aan te brengen.

Allereerst maar eens kijken of de boot een beetje recht en haaks is. Dat is voor het voorschip in orde. De hartlijn loopt tot aan de kuip goed in het midden van het dek.

En de mast staat ook haaks en in het verlengde van de kiel.

Maar bij het achterschip is het mis. Stuurboordzijde is te hoog.

Het scheelt bijna een centimeter. En de hartlijn vanuit het voorschip en de mast loopt ook niet goed ten opzichte van het echte midden en de kiel. Aan de kiel kan ik niet zoveel meer doen.

De middenlijn op het dek wordt onderbroken door de kuip en daardoor niet echt hinderlijk.

Dus voorlopig alleen het achterdek corrigeren vanaf de plekken waar het fout gaat. Dit blijkt mee te vallen.

Het raamwerk waar de kuip in geplaatst wordt laat ik in tact omdat dit nog mooi haaks en recht is. Wel moet het liggende spant op het eindpunt los gemaakt worden en c.a. 5 mm verlaagd. Omdat het van Balsahout is gemaakt is dat geen probleem om het weer los te maken en daarna op de goede plaats weer te verlijmen.

Na wat  schuur en meetwerk is alles weer recht op het dek. Gelijk het binnenwerk/hout daar waar het mogelijk is in de epoxy gezet. Hierdoor wordt het balsa enigszins beschermd en de naad van de romp met het dek vertrouw ik niet helemaal op dichtheid. Het oude dek was heel makkelijk te verwijderen.

De kuip wil ik aan de achterzijde onder een randje borgen en daardoor heb ik de voorzijde iets schuiner gemaakt zodat de kuip makkelijker op zijn plaats geschoven kan worden. Het Balsahout vervangen door dun vliegtuigtriplex.

Tevens het schuifluik verwijderd. Een nieuw schuifluk wil ik tevens gebruiken om de kuip mee te borgen, zodat de kuip niet tijdens het zeilen omhoog komt.

Het inwendige van de kuip was niet zo mooi gebeitst en de houten vloer vond ik niet echt genoeg. Dit was in de loop van de jaren te veel vergeeld. Daar om de oude beits grotendeels weg geschuurd en begonnen met gronden en plamuren. De echte Saudade had trouwens ook witte (Kunstof?) wanden in de kuipen.

Ook wilde ik het dek met hout bekleden. Tijdens de Admiral’s.Cup (1973) was het dek niet bekleed maar later toen de boot in andere handen kwam is dit wel gedaan.

Nu is dit het mooiste als de houten stroken de ronding van het dek volgen. Maar dat is niet zo eenvoudig. Bovendien moet het dek goed watervast verlijmd zijn omdat er bij een zeilboot toch wel vaak water over het dek spoelt. Bovendien is het moeilijk om een natuurlijke uitstraling te geven aan de naden (Kalefateren van de naden).

Nu had ik een tijdje terug in een tijdschrift gelezen dat iemand veel succes had met naden van sponsrubber. Dus geen garen of papier of verf. Met deze technieken ben ik ook bezig geweest maar vond het geen succes. Of het werd te rafelig of te dun e.d.

Dit was de eerste test met sponsrubber maar de stroken in de ronding vast gelijmd te krijgen, nadat ze met watervaste lijm ingesmeerd, waren was nog wel een dingetje. Met speciale hulpstukken en klemmen lukte het wel. Hoe dit nog op het echte dek moet, weet ik nog niet.

Uit een vel zwart sponsrubber (2 mm dik, dunner kon ik niet vinden) heb ik smalle stroken gesneden met een zelf gemaakte stroken snijder. Ze steken dan iets boven de stroken hout uit maar na schuren geeft dit op mijn tweede teststukje een bevredigend resultaat. Wel blijken nog niet alle naden even dik/dun te zijn. Maar dit komt voornamelijk door het verschil van klemkracht tijdens het lijmen.

Hier op de foto is het stukje ook al gelakt.

Gelijk maar eens gekeken hoe een luikhoofd eenvoudig gemonteerd kan worden. Dus eerst nauwkeurig uitsnijden.

Dan stroken aan brengen en daarna het luikhoofd ertussen plaatsen. Omdat het sponsrubber elastisch is vult het ook onvolkomenheden op.

Het eindresultaat. Nog niet volmaakt maar wel een techniek die te gebruiken is en te verbeteren.

Hier heb ik dezelfde techniek toegepast in de achterste kuip maar omdat je in de diepte werkt wordt het resultaat niet mooi. Te veel gepriegel.

In een ander tijdschrift had ik iets gelezen over de dekken monteren op omgekeerd schilderstape. Klinkt ingewikkeld maar valt mee. Alleen moet je wel wat knoeien om het schilderstape omgekeerd op een plaatje o.d. te bevestigen. Maar als dat lukt is de rest een stuk eenvoudiger geworden. Dus de bodem uit de kuip gehaald.

Op de bodem het omgekeerde schilderstape bevestigd en van triplex de contouren van de kuip op het schilderstape geplakt. Nu is het eenvoudig om vanuit het midden de stroken hout en sponsrubber op de bodem te bevestigen. Zit het niet helemaal goed dan haal je het er gewoon weer af en begin je opnieuw met die strook.

Voor de voorste kuip eerst een stuk karton op maat gemaakt van de bodem.

Hier heb ik schilderstape voorzichtig op een stuk kunststof geplakt (niet te veel aandrukken want het moet weer los. Daar het stuk karton op gelegd en nu de schilderstape omgevouwen en aan het karton vast geplakt met andere stroken tape. Daarna het karton weer verwijderd met meenemen van de tape dat voorzichtig op het kunststof zat geplakt nu omdraaien en je kan met de stroken houten en rubber aan de gang.

Als het klaar is aan de bovenkant verbinden met tape en dan alles samen (Karton met stroken) verwijderen van het kunststof.

En passen maar. Is het iets te breed geworden dan kan dit voorzichtig met een vijl gecorrigeerd worden.

Het resultaat na lakken maar nog steeds op het karton geplakt met schilderstape aan de onderkant.

En de achterste bodem. Deze is nog niet gelijmd.

Ook de bankjes in de kuip met dezelfde techniek van schilderstape gemaakt. Alleen heb ik hier papierstrookjes op hun kant gebruikt. Als ik dit met sponsrubber zou hebben gedaan dan werden de naden te breed. De houtstroken zijn hier n.l. smaller dan bij de bodem. En met sponsrubber werden de verhoudingen verstoord.

Dit is een begin van het toegangsluik. De geleiding is een kunststofplaatje van 1 mm. In de geleiders een groef van 1 mm gefreesd. Op de kunststof plaat een triplex plaatje gelijmd en daarop weer mahoniefineer. De voor en achterkant afgezet met een strookje massief fineer.

Dit moet nog verder worden uitgewerkt de geleiders worden nog schuin gedeeld waardoor de kuip demontabel wordt. En het luik als borging gaat dienen. Maar dit moet nog verder worden uitgewerkt.

De geleiding voor de schoot van het grootzeil zal ik nog naar voren of op het achterdek moeten verplaatsten of ergens in de kuip naar boven moeten komen.

Deel 2

In het vorige verslag heb ik al laten zien hoe ik de achtersteven weer recht gemaakt had. Maar de stukken dek die ik toen los gemaakt heb zijn nog niet vastgelijmd. Omdat er iets van de romp was afgehaald was het achterdek te klein geworden. Dus een nieuw achterdek.

Het leek mij een goed idee om dan ook een klein (blind) luik te maken waardoor de kuip op zijn plaats gedrukt zou worden door de achterrand van de kuip er onder te laten schuiven. Dus een opzetje gemaakt.

Het achterdek met epoxyhars verlijmd. Vult mooi de naadjes op en is lekker watervast.

Het ontbrekende stukje dek aan stuurboord ook gelijmd nadat in de romp een demontabel plaatje voor de stuur-servo en accu e.d. is pas gemaakt en gelakt.

Al werkende ontstond een beter idee om de kuip waterdicht op zijn plaats te houden. Ik had n.l. onder de kuip een plaat gemaakt (demontabel) om daarop straks de stuurservo, accu en ontvanger op te kunnen plaatsen.  Onder de demontabele plaat in de romp 2 inslagmoeren gemonteerd (M4) en twee draadstangen op lengte afgezaagd.

Op de kuip zijn op het tussendek enkele met de hand te bedienen zeil-lieren geplaatst zogenaamd om de schoten te kunnen verstellen. Voorlopig heb ik daarvoor twee kastdeurknopjes gebruikt (Ook M4 binnendraad). Door deze “zeil-lieren” kan ik de kuip, eenvoudig, goed vastzetten. Zal alleen nog op een of andere manier deze kastdeurknopjes moeten vervangen voor aluminium exemplaren die meer op echte lieren lijken.

Ondertussen 1 van de testplankjes die ik gemaakt had aan watertesten onderworpen. Een week lang telkens nat gemaakt en daarna weer laten drogen. De gebruikte watervaste houtlijm lijkt zich goed te houden en laat tot nog toe niet los. Dat geeft hoop voor de toekomstige verlijming van de latjes die op het dek moeten komen. Ik had eerst gedacht om dit met epoxyhars te verlijmen maar gezien de lange droogtijd is dit toch geen optie omdat alles met klemmen en gewichten gedurende die tijd op zijn plaats gehouden moet worden. Moeilijk met ronde vorm romp en zeeg in dek.

Ook een dekplan gemaakt voor de beplanking hoe het ongeveer zou moeten worden. De lengte van de latjes moet nog bepaald worden en de afstand van de onderlinge kopse naden tussen en latjes.  Een geschikte lengte leek mij ergens in de buurt van 22 cm. Bij een schaal van 1: 12 krijg je dan een realistische lengte van ca 2,5 meter. Met een breedte van 8 mm is dit ca 10 mm in werkelijkheid. Iets aan de brede kant. In werkelijkheid wordt vaak een breedte van 9 cm gehanteerd. Al zie je op internet steeds meer variaties verschijnen in lengte en breedte.

Van multiplex (9mm dik) een mal gemaakt van de romp. Dit om de buitenste lat/boeiboord makkelijk te kunnen bevestigen aan het dek. Helemaal naar het zin gaat dat niet. Uiteindelijk ben ik op het idee gekomen om deze lat tijdelijk met schroefjes vast te zetten en wel op die plaatsen waar later de scepters van de reling komen te staan.

Dat werkt uitstekend. Als alles op het dek in orde is dan denk ik er over om de mahonilat aan de buitenzijde deels af te dekken met een halfrond kunststofprofiel van 6 of 8 mm. Hiermee worden de onregelmatigheden tussen dek en romp weggewerkt.

Na vast al een aantal latjes gebogen te hebben deze provisorisch op het dek geplakt met tape om te kijken hoe het er in het geheel komt uit te zien.  Ook is nu goed te bekijken waar de kopse naden tussen de latjes moet komen. We moeten natuurlijk vermijden dat er geen rare latjes bij kuip of voorsteven moeten worden pas gemaakt.

Maar op deze wijze lijken er geen rare problemen te ontstaan.

Deel 3
In het vorige bouwverslag al een foto laten zien hoe ik dacht de beplanking vorm te geven. Beginnen aan de rand en dan naar binnen werken. Ruwe berekeningen hadden al uitgewezen dat er geen grote problemen zouden ontstaan met hele smalle of korte planken.
Dan maar begonnen bij de voorsteven. Eerst de koningsplank met epoxy op de hartlijn gelijmd de daarna begonnen met de beplanking in de punt.
De neus wilde ik afdekken met een driehoek van Mahonie.
Daarna aan beide zijden gelijktijdig naar achteren toewerken. Hier heb ik nog de schuimstroken eerst tegen de plank aan gelijmd met houtlijm en daarna de volgende plank hier weer tegenaan. Het resultaat is niet helemaal naar wens maar ik weet geen betere oplossing. Later heb ik voor de kuip een veel betere oplossing gevonden.
Zoals op deze foto is te zien zijn de naden niet regelmatig gevuld. Op sommige plaatsen komt het schuimrubber boven de planken uit. Schuren geeft een rafelig effect en maakt het niet altijd mooier.
Als ik dichterbij de hartlijn kom, blijkt dat de scheve hartlijn (zie eerdere veslagen) een probleem gaat worden ter hoogte van de aansluiting van de kuip. De ligging van de koningsplank is een gegeven. Maar dit betekent dat er een verschil ontstaat met de hartlijn van de kuip van ca 8 mm. Dit is bijna een volle breedte van een plank. Dus zou er aan 1 kant een plank meer komen te liggen. Dat is goed te zien. Wat ik ook probeer met dwarslatten, met halve latten e.d. het verschil blijft zichtbaar. Of een knik in de beplanking in het midden van het dek blijft zichtbaar. Goede raad is duur.
Uiteindelijk toch maar besloten om alles weer te verwijderen. De aangebrachte beplanking en het berghout op de rand.
Ondertussen wel verder gegaan met de kuip e.d. De kuip was moeilijk in het gat in het dek te plaatsen. Daarom de voorkant iets afgeschuind.
Nu gaat het plaatsen veel eenvoudiger.
Om het dek van de kuip te beplanken eerst schilderstape met de plakkant naar boven erop gemonteerd.
Hierop zijn de stroken eenvoudig op te plakken en bij foutieve plaatsing weer makkelijk te corrigeren. Om de stroken op de goede afstand te krijgen heb ik kunststofstroken gesneden van 1 mm dik en deze tussen de stroken geplaatst. Na een aantal stroken zo geplakt te hebben de schuimrubberstroken in de ruimte tussen de stroken gedrukt. Dit gaat heel eenvoudig en met deen smalle schroevendraaier o.d. is het schuimrubber er eenvoudig in te drukken. Dit geeft een mooi egaal beeld en nu ligt het schuimrubber iets onder de stroken. Heel realistisch!
Dit geeft een heel mooi resultaat.
Als alles netjes aan de zijkanten is afgewerkt heb ik met schilderstape alle stroken afgeplakt zodat deze niet meer kunnen verschuiven ten opzichte van elkaar. Nu kan de gehele beplanking los gemaakt worden van het dek. De schilderstape aan de onderkant verwijderen. Dit alles wel heel voorzichtig doen!
Daarna het dek en de onderkant van de stroken met epoxy hars ingesmeerd en het geheel op deze manier gelijmd. Gaat uitstekend. Als alles is uitgehard is het dek goed glad te schuren. Eventueel kan het schuimrubber ook nog wat bij gewerkt worden als dat nodig is. Daarna het dek en de onderkant van de stroken met epoxy hars ingesmeerd en het geheel op deze manier gelijmd. Gaat uitstekend. Als alles is uitgehard is het dek goed glad te schuren. Eventueel kan het schuimrubber ook nog wat bij gewerkt worden als dat nodig is.
Om de twee kuipbodems te beplanken heb ik van 1mm triplex eerst een mal van de bodem gemaakt en op deze mal op dezelfde wijze de beplanking aan gebracht.
Voordat ik de bodem erin plak heb ik deze eerst geschuurd en meerdere malen in de lak gezet. Deze volgorde genomen omdat schuren en lakken op de bodem van de kuip moeilijk wordt. Omdat een houten dek meestal niet met hoogglans gelakt is heb ik besloten om de laatste laklaag las laatste bewerking te polijsten met korrel 2000. zodat het oppervlak toch weer wat dof wordt. Het resultaat is niet helemaal realistisch maar kan er mee door.
Ook allerlei andere dekattributen gemaakt. Zoals luiken, en bankbekleding.
Ook de kiel moest nog goed geschuurd en gepolijst worden voordat deze gespoten kon worden.
En toen kwam er nog een holte te voorschijn. Dit weer het epoxy en gaas opgevuld en weer in de juiste vorm gebracht.
Daarna de romp schuren met watervast schuurpapier.
Ook bij de achtersteven kwamen twee holtes/gaten te voorschijn.
Op dezelfde wijze hersteld.
En dan maar spuiten met Filler en weer schuren enz.
Alles staat nu in de primer. De laatste oneffenheden nu wegwerken en dan kan de romp daarna n de definitieve kleur gespoten worden.
Deel 4 [slot]
De romp en dek na het spuiten, met de kuip gemonteerd.
De schakelaar om de spanning uit te schakelen in de boot. De draadstang steekt door het dek en de knop/schootgeleider/winch is alleen zichtbaar bovendeks. Door er aan te trekken wordt de installatie spanningsloos.
De constructie voor de zeilwinch onderdeks is geheel demonteerbaar voor onderhoud. De rechterkatrol wordt schuifbaar en met een veer verbonden aan de rechter bout en houdt de lijn onder spanning en strak.
Het voorste schuifluik zorgt ook voor de bevestiging van de kuip.
Alles gemonteerd op dek. Alle stagen en schoten vernieuwd. De reling is ook geheel demonteerbaar.
De belijning met de naam is op de romp aan gebracht. Alleen de witte lijn ter hoogte van de waterlijn nog niet. Dat kan pas als ze voor de eerste keer te water is gelaten.
En nu nog de tewaterlating!